Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.) w związku z art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 195 z późn. zm.) Państwowy Inspektor Sanitarny może wszcząć kontrolę w zakładzie pracy w zakresie:

1. Oceny realizacji ogólnych wymogów w kontrolowanym zakładzie z zakresu higieny pracy;
2. Oceny realizacji wymogów w zakresie stosowania substancji chemicznych i ich mieszanin;
3. Oceny narażenia zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze.

Zasady zawiadamiania o kontroli

Zgodnie z treścią art. 48 ust. 2 Prawa przedsiębiorców kontrola może zostać przeprowadzona nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.
W razie nieobecności przedsiębiorcy, czynności kontrolne mogą być wykonane w obecności innego pracownika przedsiębiorcy lub osoby zatrudnionej u przedsiębiorcy w ramach innego stosunku prawnego, którzy mogą być uznani za osobę, o której mowa w art. 97 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę (art. 50 ust. 5 Prawo przedsiębiorców).
Stosownie do art. 50 ust. 3 Prawa przedsiębiorców, kontrolowany jest zobowiązany do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, w szczególności w czasie jego nieobecności.
Na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od daty doręczenia zawiadomienia. Termin kontroli należy wówczas ustalać telefonicznie pod numerem telefonu w Oddziale Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.

Dokumenty oceniane w trakcie kontroli

1. Pomiary środowiskowe
2. Rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia
3. Karta badań i pomiarów
4. Badania profilaktyczne pracowników
5. Szkolenia BHP pracowników (wstępne i okresowe)
6. Instrukcje stanowiskowe BHP
7. Wykaz i karty charakterystyki substancji lub mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie
8. Rejestr chorób zawodowych
9. Przydział środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego
10. Karty przekazania odpadów

Informacje istotne dla ustaleń kontroli

Dane o zatrudnieniu

1. Liczba pracowników zatrudnionych ogółem
2. Liczba pracowników fizycznych
3. Pracownicy administracji
4. Pracownicy pracujący w porze nocnej
5. Pracownicy niepełnosprawni
6. Młodociani
7. Inne umowy

Pomiary środowiska pracy

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 2011 r. Nr 33, poz. 166) pracodawca powinien wskazać czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary, po przeprowadzeniu rozpoznania źródeł ich emisji oraz warunków wykonywania pracy, które mają wpływ na poziom stężeń lub natężeń tych czynników lub na poziom narażenia na oddziaływanie tych czynników.

Ocena ryzyka zawodowego

Pracodawca jest zobowiązany ocenić i udokumentować ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające to ryzyko. Do jego obowiązków należy także informowanie pracowników o ryzyku zawodowym, z którym wiąże się wykonywana praca, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Substancje i mieszaniny niebezpieczne

Pracodawca powinien posiadać aktualny spis stosowanych substancji niebezpiecznych, mieszanin niebezpiecznych, substancji stwarzających zagrożenie lub mieszanin stwarzających zagrożenie oraz karty charakterystyki dla mieszanin chemicznych niezaklasyfikowanych jako niebezpieczne, dla których istnieje obowiązek dostarczenia karty charakterystyki. Substancje chemiczne i/lub ich mieszaniny powinny być przechowywane w miejscach i opakowaniach do tego przeznaczonych, odpowiednio oznakowanych i zabezpieczonych. Sposób przechowywania substancji chemicznych i/lub ich mieszanin powienien być zgodny z zasadami zawartymi w karcie charakterystyki.

Instrukcje stanowiskowe bhp

Pracodawca opracowuje stanowiskowe instrukcje bhp, które zawierają niezbędne informacje czyli czynności wykonywane przed podjęciem pracy, w jej trakcie oraz po zakończeniu pracy. Instrukcje bhp powinny być dostępne pracownikom zatrudnionym na danym stanowisku.

Szkolenia pracowników

Pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikom szkolenia wstępne i okresowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia wstępne i okresowe powinny być prowadzone na bieżąco.

Choroby zawodowe

Zgodnie z art. 235 § 4 K.p., pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych oraz zgłoszeń podejrzenia choroby zawodowej.

Pomieszczenia pracy

Stan sanitarny pomieszczeń i urządzeń pracy powienien być właściwy. Pracodawca powinien zapewnić pomieszczenia i urządzenia higienicznosanitame odpowiednie do liczby pracowników i rodzaju prowadzonej działalności który stan sanitarny i techniczny powienin być właściwy.

Prace w narażeniu na szkodliwe czynniki biologiczne/rakotwórcze

W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Pierwsza pomoc

Należy zapewnić system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy i stanowiskowe instrukcje obsługi. Apteczki powinny być łatwo dostępne i odpowiednio oznakowane. W apteczkach wypisane osoby, które mają uprawnienia do udzielania pierwszej pomocy.

Badania profilaktyczne pracowników

Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku powinno być wydane na podstawie badań lekarskich przeprowadzonych przez uprawnionego lekarza medycyny pracy.

Środki ochrony indywidualnej

Odzież i obuwie robocze: przydzielane na podstawie opracowanych, obowiązujących procedur. Środki dostępne w stosownej ilości, zgodne z wymaganiami i zagrożeniami wstępującymi na poszczególnych stanowiskachi.

Środki higieny osobistej

Pracodawca powienien zapewnić środki higieny osobistej, których ilość i rodzaj dostosowany jest do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określnych pracach: mydło w płynie, pasta do mycia rąk, ręczniki jednorazowe, papier toaletowy, płyn do dezynfekcji rąk.

Książka kontroli

Przedsiębiorca ma obowiązek prowadzić książkę kontroli i odnotować w niej każdą kontrolę. Udostępnia się ją niezwłocznie w chwili rozpoczęcia czynności kontrolnych, organowi kontroli, który dokonuje w niej wpisów. Książka kontroli powinna zawierać wpisy obejmujące: oznaczenie organu kontroli, oznaczenie upoważnienia do kontroli, daty podjęcia i zakończenia kontroli, zakres przedmiotowy przeprowadzonej kontroli, zalecenia pokontrolne, podpis kontrolującego i kontrolowanego.

Wyniki kontroli

Po zakończonej kontroli należy omówić wynik kontroli oraz dokonać wpisu do książki kontroli. Kontrola kończy się sporządzeniem protokołu, w którym opisany jest przebieg kontroli oraz zalecenia pokontrolne. Masz prawo nie podpisać protokołu oraz zawrzeć w nim swoje uwagi.

W terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego protokołu kontroli mogą zostać zgłoszone zastrzeżenia do ustaleń stanu faktycznego. Wyniki kontroli dotyczą warunków skontrolowanego podmiotu w czasie i miejscu trwania kontroli. Strona na każdym etapie postępowania ma prawo wglądu w dokumentację w siedzibie właściwej stacji sanitamo-epidemiologicznej.

Pouczenie

Przedsiębiorca winien umożliwić dokonanie kontroli osobom upoważnionym. Kontrolowany jest obowiązany do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, w szczególności w czasie jego nieobecności. W razie nieobecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej stosuje się przepis art. 49 ust. 10 oraz art. 50 ust. 3 i 5 z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.). Przedsiębiorca jest obowiązany prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnienia i protokoły kontroli, a także udostępniać je na żądanie organu kontroli. Przedsiębiorca prowadzi książkę kontroli w postaci papierowej (wpisów dokonuje kontrolujący) lub elektronicznej (wpisów dokonuje przedsiębiorca).
Przedsiębiorca ma prawo:

1. Uczestniczyć w czynnościach kontrolnych i sporządzaniu protokołu.
2. Zgłaszać zastrzeżenia w protokole do ustaleń wynikłych w trakcie kontroli.
3. Wnieść sprzeciw tylko na zasadach i terminach określonych w art. 59 Prawa przedsiębiorców.
   

Upoważnienie jest ważne za okazaniem legitymacji służbowej.
Upoważnienie w jednym egzemplarzu pozostawia się kontrolowanemu, drugi egzemplarz załącza się do akt administracyjnych.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców
• Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych