Ślad węglowy organizacji to wskaźnik określający całkowitą emisję gazów cieplarnianych, za którą odpowiedzialna jest dana firma. Mierzy on ilość dwutlenku węgla (CO₂) i innych gazów cieplarnianych (GHG), emitowanych bezpośrednio lub pośrednio w związku z działalnością organizacji. Prawidłowe zarządzanie śladem węglowym jest kluczowe dla przedsiębiorstw, które chcą działać zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju i dążyć do neutralności klimatycznej. W artykule wyjaśnimy, co dokładnie oznacza ślad węglowy organizacji, jakie są jego źródła, jak go mierzyć oraz jakie działania można podjąć, aby go zredukować.
Definicja śladu węglowego
Ślad węglowy organizacji odnosi się do sumy emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez działalność firmy, wyrażanych w ekwiwalencie dwutlenku węgla (CO₂e). Poza CO₂, ślad węglowy obejmuje także inne gazy cieplarniane, takie jak metan (CH₄), tlenki azotu (NOₓ) czy fluorowęglowodory (HFCs), które mają różne potencjały globalnego ocieplenia (GWP).
Wyróżnia się trzy zakresy emisji (tzw. scopes), które pomagają klasyfikować i monitorować różne źródła emisji:
- Zakres 1 (Scope 1) – Emisje bezpośrednie, które wynikają z procesów kontrolowanych przez organizację, np. spalanie paliw w pojazdach firmowych lub w zakładowych kotłach.
- Zakres 2 (Scope 2) – Emisje pośrednie wynikające z energii kupowanej przez firmę, np. energia elektryczna, cieplna czy chłodnicza, którą firma zużywa, ale która została wyprodukowana poza nią.
- Zakres 3 (Scope 3) – Emisje pośrednie, związane z całą wartością łańcucha dostaw, np. transport produktów, zużycie dóbr przez konsumentów, emisje wynikające z podróży służbowych, a także emisje związane z podwykonawcami.
Dlaczego ślad węglowy jest ważny?
Pomiar i redukcja śladu węglowego stają się kluczowymi elementami zrównoważonego rozwoju w biznesie. W związku z globalnym kryzysem klimatycznym, coraz więcej firm oraz instytucji reguluje swoją działalność, aby osiągnąć cele związane z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych. Istnieje wiele powodów, dla których organizacje powinny monitorować swój ślad węglowy:
- Zgodność z regulacjami: Unia Europejska i wiele innych krajów wprowadza coraz bardziej rygorystyczne regulacje dotyczące emisji gazów cieplarnianych, takie jak system handlu emisjami (EU ETS) czy nadchodząca dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive).
- Oczekiwania inwestorów: Coraz więcej inwestorów, instytucji finansowych oraz klientów wymaga od firm raportowania emisji CO₂ i podjęcia kroków w celu ich redukcji.
- Kształtowanie wizerunku: Działania związane z redukcją emisji mogą wzmocnić reputację firmy i jej postrzeganie jako odpowiedzialnej społecznie.
- Redukcja kosztów: Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych często idzie w parze z obniżeniem zużycia energii i zasobów, co prowadzi do oszczędności operacyjnych.
- Dostęp do preferencyjnego finansowania: Firmy, które dbają o zrównoważony rozwój i ograniczają swój ślad węglowy, mogą uzyskać lepsze warunki kredytowe i preferencyjne stawki finansowania od instytucji promujących zielone inwestycje.
Jak mierzyć ślad węglowy organizacji?
Aby właściwie mierzyć ślad węglowy organizacji, należy przejść przez kilka kluczowych kroków:
a) Zidentyfikowanie źródeł emisji
Każda organizacja powinna dokładnie przeanalizować swoje operacje i zidentyfikować źródła emisji gazów cieplarnianych. Analiza powinna uwzględniać zarówno emisje bezpośrednie (spalanie paliw, procesy przemysłowe), jak i pośrednie (zużycie energii, transport, dostawy, produkty).
b) Zgromadzenie danych
Następnie należy zebrać dane dotyczące zużycia energii, paliw oraz innych zasobów. Dane te mogą obejmować faktury za energię, rachunki za paliwo, raporty zużycia wody i surowców oraz dane logistyczne dotyczące transportu produktów.
c) Wybór standardów i narzędzi do pomiaru
Do pomiaru śladu węglowego organizacji najczęściej wykorzystuje się międzynarodowe standardy, takie jak:
- ISO 14064 – norma określająca zasady raportowania emisji gazów cieplarnianych.
- GHG Protocol – najczęściej stosowany standard do mierzenia i zarządzania emisjami gazów cieplarnianych, który dzieli emisje na zakresy (Scope 1, 2, 3).
- Kalkulatory online – istnieje wiele kalkulatorów, które pomagają firmom oszacować ślad węglowy na podstawie dostarczonych danych.
d) Obliczenie ekwiwalentu CO₂
Wszystkie zgromadzone dane należy przeliczyć na ekwiwalent dwutlenku węgla (CO₂e) za pomocą wskaźników konwersji dostępnych w wytycznych GHG Protocol lub innych normach.
e) Raportowanie wyników
Po obliczeniu całkowitego śladu węglowego firma powinna sporządzić raport, który uwzględnia zarówno dane ilościowe (emisje CO₂e), jak i jakościowe (opis działań podjętych w celu zmniejszenia emisji).
Jak zredukować ślad węglowy?
Po oszacowaniu śladu węglowego kolejnym krokiem jest opracowanie strategii jego redukcji. W tym celu firmy mogą podjąć różnorodne działania:
- Zwiększenie efektywności energetycznej: Optymalizacja zużycia energii w procesach produkcyjnych i biurowych, modernizacja urządzeń, instalacja oświetlenia LED, wykorzystanie technologii oszczędzających energię.
- Przejście na odnawialne źródła energii: Instalacja paneli fotowoltaicznych, zakup zielonej energii od dostawców z odnawialnych źródeł, takich jak wiatr, słońce czy biomasa.
- Optymalizacja transportu: Redukcja emisji z transportu poprzez optymalizację tras logistycznych, modernizację floty pojazdów lub korzystanie z transportu publicznego.
- Zmniejszenie zużycia materiałów: Minimalizowanie odpadów, recykling, wprowadzanie działań mających na celu zmniejszenie zużycia surowców i wody.
- Offsetowanie emisji: Inwestowanie w projekty offsetowe, takie jak sadzenie drzew czy finansowanie projektów redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Podsumowanie
Ślad węglowy organizacji staje się jednym z kluczowych wskaźników zrównoważonego rozwoju. Jego pomiar i redukcja są nie tylko koniecznością wynikającą z regulacji prawnych, ale także szansą na poprawę efektywności, redukcję kosztów oraz budowanie pozytywnego wizerunku firmy. W obliczu rosnącej presji rynkowej i oczekiwań ze strony inwestorów, organizacje muszą skupić się na zrozumieniu, mierzeniu i zarządzaniu swoim śladem węglowym, aby skutecznie konkurować na globalnym rynku.
Comments 1